همدان قدیمی‌ترین شهر ایران و از کهن‌ترین شهرهای جهان است. این شهر در دوره‌های مختلف تاریخی به‌عنوان پایتخت ایران انتخاب می‌شده و به این سبب دارای پیشینه تاریخی و تمدنی والایی است. آثار باستانی باقی‌مانده از تاریخ گذشته مجموعه‌ای کهن از ابنیه را فراهم آورده که میراثی گران‌بها برای فرهنگ و تمدن ایران به شمار می‌آید. در این میان حفظ و حراست از این گنجینه تاریخی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. «محمدمهدی مفتح» یکی از نمایندگان استان همدان و فرزند ارشد شهید مفتح است که سابقه ۵ دوره نمایندگی مجلس را در کارنامه خود به ثبت رسانده است. به دلیل همین تجربه طولانی مدت وی در کسوت نمایندگی، به خوبی با مسائل منطقه و استان آشنا می‌باشد. مشروح گفت‌وگوی «نماینده» با دکتر مفتح را می‌خوانید...

* فعالیت‌های اقتصادی در استان همدان به چه صورت است؟ شرایط امروز اقتصاد کشور چه تأثیری در مسائل روز استان ایجاد کرده است؟

استان همدان از ۹ شهرستان تشکیل شده که از نظر جغرافیایی هم از ویژگی‌های مناطق کوهستانی برخودار است و هم حاصل‌خیزی دشت. بیشترین فعالیت اقتصادی مردم منطقه از امر کشاورزی محقق می‌شود. در انجام فعالیت‌های کشاورزی با توجه به کمبود آب در منطقه مورد تهدید و محدودیت است که می‌طلبد مسئولین در حوزه تأمین آب کشاورزی تدابیر لازم را بیندیشند.

از نظر فعالیت در بخش صنعت، استان همدان موفق نشده جایگاه خود را در کشور به دست آورد. یعنی اگر نسبت جمعیت همدان را به کل کشور در نظر بگیریم و از طرفی ارزش افزوده صنعتی همدان و کشور را با هم مقایسه کنیم، مشاهده می‌شود که همخوانی و تناسبی وجود ندارد. چنانچه جمعیت استان همدان ۱.۵ درصد کل کشور باشد، میزان ارزش افزوده این استان نسبت به کل کشور ۰.۵ درصد است که این آمار نشان می‌دهد ما نتوانسته‌ایم حتی به اندازه جمعیت انسانی استان در کسب صنعت و ارزش افزوده کشور سهیم باشیم.

مطالب ذکر شده در حالی‌است که استان همدان از نظر فاکتورهای مورد نیاز برای استقرار صنایع کاملاً توجیه‌پذیر است. مواردی از قبیل: «نزدیکی به پایتخت و مناطق پرجمیعت که بازار مصرف را تأمین می‌کند، همسایگی با چند استان کشور، مرکزیت غرب ایران که به‌لحاظ بالا بودن تراکم جمعیت مؤلفه مهمی به شمار می‌آید، امکان صادرات محصولات به بازارهای عراق و ترکیه و ... به دلیل نزدیکی و سهولت ترانزیت نیز وجود دارد. اما متأسفانه همانطور که اشاره شد، این ظرفیت شکوفایی صنعت در منطقه هنوز به فعلیت درنیامده است و استان همدان از لحاظ صنعت و اشتغال در این حوزه وضعیت قابل قبولی ندارد.

* با توجه به اینکه همدان به‌عنوان پایتخت تاریخ و تمدن ایران محسوب می‌شود، تا چه اندازه در حوزه گردشگری موفق ظاهر شده است؟

یکی از ظرفیت‌های استان همدان گردشگری است اما جای تأسف دارد که بگوییم نتوانسته‌ایم همدان را به‌عنوان یکی از مقاصد گردشگری مردم در میان گزینه‌های سفر بگنجانیم. استان همدان از نظر آب‌وهوا، مناظر طبیعی و آثار باستانی و تاریخی می‌تواند جایگاه خوبی در سفرهای گردشگری داشته باشد مضاف بر اینکه فاصله این استان با تهران و چندین استان کشور کم است و این عامل هم می‌تواند به مزایای انتخاب همدان به‌عنوان مقصد گردشگری بیفزاید. ما این توانایی را داریم که با تقویت حوزه گردشگری در استان، زمینه‌های رونق اقتصادی را نیز در منطقه پررنگ‌تر کنیم.

 * از مشکلات اصلی استان که حل آن مورد درخواست مردم است، به چه مواردی می‌توان اشاره کرد؟ چه راه‌کارهایی برای آنها در نظر دارید؟

مسئله اصلی مردم در استان، بیکاری و به‌خصوص بیکاری جوانان است. در خصوص رفع این معضل هم قاعدتاً رونق بخش صنعت و گردشگری در کنار حل مشکلات موجود در حوزه کشاورزی که جزو استعدادهای منطقه به شمار می‌آیند، می‌تواند به افزایش نیروهای شاغل در این بخش‌ها اضافه کند.

درآمد سرانه مردم استان همدان به‌خصوص در برخی از شهرها به هیچ‌وجه قابل قبول نیست و این درحالی‌است که ما قابلیت افزایش درآمد مردم را داریم. به این ترتیب باید توجه مسئولین مربوط اعم از اجرایی و ... به این مهم معطوف شود. سرمایه‌گذاری و راه‌اندازی و جذب نیروی کارآمد در صنایع بزرگ در کنار تقویت و استمرار فعالیت در صنایع کوچک و متوسط استان می‌تواند پاسخگوی نیاز اشتغال منطقه باشد. مزیت راه‌اندازی صنایع بزرگ این است که راه‌اندازی یک صنعت پیش‌ران در استان چندین صنعت وابسته و تبدیلی را به همراه خود خواهد آورد.

* غنای تاریخی و تمدنی این استان و از سوی دیگر کلان‌شهر بودن همدان، مشکلاتی در حوزه حفظ آثار و ابنیه ایجاد نکرده است؟

نکته مهم در حوزه محیط‌زیستی این است که محیط‌زیست باید در خدمت رشد و توسعه استان قرار بگیرد. متأسفانه مدیریت حوزه گردشگری چه در کشور و چه در استان همدان نتوانسته تا کنون پاسخ خوبی برای به فعلیت درآوردن ظرفیت‌های تاریخی بدهد و حتی بعضاً با مشکل مواجه می‌شویم. به طور مثال ابنیه و آثار تاریخی‌ای داریم که متعلق به چندصد سال پیش هستند که نیازمند شرایط خاصی جهت حفظ و نگهداری می‌باشند و گاهاً در مواردی نیاز به تعمیر و مرمت هم احساس می‌شود درحالی‌که به بهانه‌هایی از جمله کمبود بودجه به این ذخایر تاریخی بی‌توجهی می‌شود. از سویی به دلیل حساسیت این اماکن اجازه نزدیک شدن به آنها داده نمی‌شود و از طرف دیگر مسئولین هم هیچ اقدامی در راستای حفظ و حراست از آنها صورت نمی‌دهند. برخی آثار تاریخی در منطقه وجود دارد که نیمی از آن کاملاً تخریب شده و تبدیل به محلی برای تجمع حیوانات موذی شده و مشکلاتی را نیز برای زندگی مردم ایجاد کرده است با این حال اقدامی از سوی مسئولین سازمان میراث فرهنگی برای احیای این ابنیه در استان شاهد نیستیم. در حوزه میراث فرهنگی و گردشگری مدیریت و حضور قوی‌تری را انتظار داریم که ان‌شاالله محقق شود.