به گزارش «نماینده» در حال حاضر متولیان امر بهداشت و درمان به این نکته تأکید دارند که رفع بخشی از نیازها و مشکلات زیرساختی در حوزه سلامت نیازمند حضور سرمایه‌گذاران خارجی در کشور است. به عبارتی یکی از مهمترین فواید جذب این دسته از سرمایه‌گذاران حل درصد زیادی از دغدغه‌های موجود در حوزه بهداشت خواهد بود. اما اینکه چنین سرمایه‌گذاری‌هایی به واقع می‌تواند چنین نگرانی‌هایی را بر طرف کند و پیامدهای مثبت و منفی آن چیست؟ موضوعی است كه درباره آن با «محمدحسین قربانی»، سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس نهم و نماینده مردم آستانه اشرفیه و بندر کیاشهر در مجلس دهم به گفت‌وگو نشستیم.

• حمایت و تجهیز از بخش‌های ارائه خدمات سلامت وظیفه‌ای است که باید دولت‌ها آن را برعهده بگیرند، در این خصوص سرمایه‌گذاران غیردولتی چه کارکردی‌هایی برای نظام سلامت کشور می‌توانند داشته باشند؟

در شرایط فعلی مشکلات زیادی در بخش سلامت به خصوص در حوزه درمان به چشم مي‌خورد، چرا که این حوزه برای دولت بار مالی فراوانی دارد، با این وجود اگر هم همه منابع کشور را به حوزه درمان اختصاص دهیم، قطع به یقین باز هم پاسخگوی نیازها نیست و ساماندهی این بخش کار بسیار دشواری است، پس برای اینکه بتوانیم بیمارستان جدید داشته باشیم یا اینکه بیمارستان‌های نیمه تمام را به بهره‌برداری برسانیم و از آنها در خدمت سلامت و درمان جامعه استفاده کنیم. باید از سرمایه‌گذاری بخش خصوصی به بهترین شکل بهره‌مند شویم. از سوی دیگر تعداد زیادی از بیمارستان‌ها سوددهی لازم را ندارند و نگاهشان به سمت‌وسوی حمایت دولتی است. بیمه‌ها هم حمایت لازم را ندارند، تعدد آنها و تجمیع نشدن‌شان یا تخصیص نیافتن منابع مالی به بیمه‌ها از طرف دولت مواردی است که حضور بخش خصوصی در نظام سلامت را ضروری می‌کند.

• اکنون اما صحبت از حضور سرمایه‌گذارانی است که از سایر کشورهای جهان قرار است در صنعت سلامت ایران سرمایه‎گذاری کنند تا مشکلات زیرساختی و کمبودهای موجود برطرف یا کم و کمتر شود، اما این موضوع ممکن است مشکلاتی را هم با خود به همراه بیاورد؟

نگرانی کارشناسان این حوزه این است که مبادا سرمایه‌گذاران خارجی وارد کشور شوند، از همه دانش و تجربیات خود که مطابق با شاخص‌های علمی و به روز دنیاست در این زمینه استفاده کنند اما تنها قشر مرفه جامعه بتواند از این امکانات بهره ببرد. دغدغه دیگر این است که با رسیدن به این شرایط نیروهای متخصص و کارآمد بخواهند تنها به یک قشر خاص و در مراکز درمانی مجهز خدمت کنند. به عقیده من این موارد نقطه ضعف حضور سرمایه‌گذاری خارجی در کشور به خصوص در حوزه سلامت به شمار می‌رود.

• پس به نوعی نگرانی درباره عدالت یا توزیع مناسب تجهیزات و مراکز درمانی در میان دهک‌های مختلف جامعه وجود دارد، آن هم در شرایطی که گفته می‌شود، با شروع طرح تحول سلامت که برنامه‌ای با حمایت‌های دولتی است، دسترسی مردم به خدمات افزایش و هزینه دریافت خدمات کاهش یافته، هرچند که به گفته وزیر بهداشت، هنوز عدالت در ساخت بیمارستان‌ها ایجاد نشده است.

اشاره به این نکته ضرورت دارد که طرح تحول سلامت طرحی است که در آن سعی شده تا هزینه‌های دارو و درمان که به نوعی معضلی برای بیماران بود، به مقدار محسوسی کاهش یابد. همچنین مقرر شد بیماران تنها ۱۰درصد از هزینه‌های بستری در بیمارستان‌ها را پرداخت کنند و برای تهیه دارو و ملزومات پزشکی هم نیازی به خارج شدن از بیمارستان‌ها نداشته باشند. در حال حاضر حدود ۲ سال از شروع و اجرای این طرح در کشور می‌گذرد و نباید از این موضوع دور شد که قبل از اجرای طرح شاهد ناهنجاری‌های زیادی در حوزه سلامت بودیم.

• به طور مثال چه ناهنجاری‎هایی؟

مواردی مانند ناکارآمدی بخش‌های دولتی، فاصله کیفیت درمان بین بخش‌های دولتی و بخش‌های خصوصی، کیفیت هتلینگ و نبود کارگاه‌های علمی و تخصصی، تجهیز نبودن بیمارستان‌ها و قدیمی بودن تجهیزات بسیاری از مراکز درمانی و ... که بعد از اجرایی شدن برنامه تحول سلامت، تحول بزرگی در حوزه بهداشت و درمان به‌وجود آمد و منابع لازم برای شروع و ادامه اجرای طرح تا حدودی از نظر قانونی تأمین شد. به طور نمونه یک درصد ارزش افزوده و ۱۰درصد هدفمندی یارانه‌ها لحاظ شد. البته مواردی هم وجود دارد که دولت به واسطه آن نتوانست منابع را به صورت ۱۰۰درصد تخصیص دهد، اما به هر حال روال قانونی برای اجرای طرح تحول سلامت طی شد. در این زمینه اقدامات مؤثری مانند؛ تجهیز بیمارستان‌ها و حضور نیروهای متخصص در تمام شهرها، همچنین کاهش درصد زیاد پرداختی از جیب مردم صورت گرفت.

• با تمام این صحبت‌ها، سؤالی که مطرح می‌شود این است که با این روند می‌توانیم نظام سلامت را تحول ببخشیم و به سر منزل مقصود برسانیم؟

به عقیده من این اتفاق بعید است. در نتیجه بهترین راهکار برای حل این موضوع، حضور سرمایه‌گذاران غیردولتی است. درحال حاضر تا حدودی فضای لازم برای سرمایه‌گذاری بخش خصوصی فراهم شده است و باید امیدوار بود مشکلات موجود تا حد زیادی برطرف شود.

• از حل مشکلات موجود در نظام درمانی کشور که بگذریم، این سؤال مطرح می‌شود، ایجاد جاذبه در زمینه توریسم‌درمانی با توجه به نقشی که در خروج از اقتصاد تک محصولی دارد؛ نیز می‌تواند یکی از دستاوردهای پررنگ شدن حضور بخش خصوصی در نظام درمانی کشور باشد، زیرا تاکنون ما بخش خصوصی را داشتیم که در این زمینه سرمایه‌گذاری می‌کردند، البته شاید عنوان شود که تا حدی تحریم‌ها دست و بال آنها را بسته بوده اما اکنون این شرایط نیز مرتفع شده است.

اگر فرض بر این باشد که حوزه سلامت با سرمایه‌گذاری خارجی به شرایط نسبی و مورد قبول برسد، مسئله توریسم درمانی هم مطرح می‌شود. درحالت کلی به کارگيري تجهيزات پزشکي دارای تکنولوژي بالا و استانداردهاي جهانی، همچنين ارزان‌تر بودن هزينه خدمات پزشکي نسبت به ساير کشورها، شفاف بودن هزينه درخواستي از بيماران خارجي از مهمترين عوامل افزايش جذب بيمار غیرایرانی است و موجب توسعه توريسم درماني مي‌شود، بنابراین اگر سرمایه‌گذاری‌ها در حوزه درمان و سلامت به بهترین شکل صورت پذیرد آن زمان است که در بخش توریسم درمانی هم گام‌های مفید و مؤثری برداشته‌ایم.