«نماینده»؛ حجت‌الاسلام نصرالله پژمان‌فر*/ مردم از ابزارهای مختلف برای آشنایی با یکدیگر استفاده می‌کنند. یکی از مهمترین این ابزارها که به ملت‌ها برای تعامل و ارتباط کمک می‌کند، زبان است. هر کشوری تلاش می‌کند برای انتقال فرهنگ خود، زبانش را در اولویت قرار دهد و با جدیت در حفظ زبان رسمی و فرهنگ، داشته‌هایش را حفظ کند.

امروز عرصه‌های تهاجم دشمن به یک کشور تنها در عرصه‌های نظامی خلاصه نمی‌شود و بیشترین تهاجمات، تهاجمات فکری و اندیشه‌ای و به تعبیر رهبری، تهاجم فرهنگی است که به صورت خاموش در کشورها کودتا می‌کنند و تمام ارزش‌ها و باورهای ملت را از بین می‌برند.

زبان تنها ابزار برای برقراری ارتباط نیست، بلکه یکی از ابزارهای تهاجم فرهنگی است. امروز زبان همراه خود، فرهنگ و باورهای یک کشور را به کشور دیگر وارد می‌کند. رهبر معظم انقلاب در دیدار اخیر با معلمان و فرهنگیان با اشاره به سیاست‌های استعماری کشورهای غربی، فرمودند: «متفکّرین سیاست غربی بارها گفته‌اند به جای اینکه مثل دوران استعمار قرن نوزدهمی برویم کشورگشایی کنیم و حاکم نظامی بگذاریم و پول خرج کنیم و اسلحه بفرستیم و جنگ و جدال راه بیندازیم، بهتر از آن و آسان‌تر از آن و کم هزینه‌تر از آن این است که نخبگان و زبدگان آنها را بیاوریم فکر خودمان را به آنها تزریق کنیم، آنها را بفرستیم به کشورشان، آنها می‌شوند سربازهای بی‌جیره و مواجب ما.» ایشان خطاب به معلمان ادامه دادند: «برای همین دانش‌آموزی که زیر دست شماست همین برنامه را دارند. حالا چقدر بتوانند یا نتوانند بحث دیگری است، اما این برنامه هست. فکر خودشان را ترویج می‌کنند، فرهنگ خودشان را ترویج می‌کنند، زبان خودشان را ترویج می‌کنند.»

ورود زبان‌های بیگانه به کشورهای جهان سوم عامل از بین رفتن فرهنگ اصیل آن کشورهاست. زمانی که یک ملت بپذیرند زبان رایج‌شان، زبان بیگانه باشد، داشته‌های فرهنگی خود را از دست می‌دهد. به عنوان مثال برخی معتقدند کشور هند به دلیل اینکه زبان انگلیسی را به عنوان زبان دوم انتخاب کرد، توانست پیشرفت کند؛ اما امروز از دریچه‌ای دیگر باید به موضوع نگاه کرد. کشور هند علی‌رغم جمعیت یک میلیاردی، در فضای سیاسی دنیا به عنوان کشوری که تابع مدیریت کشورهای پیشرفته است، شناخته می‌شود.

همان‌طور که رهبر انقلاب در دیدار مسئولان نظام و سفرای کشورهای اسلامی گفتند: «نِهرو در خاطرات خودش می‌گوید که قبل از آنکه انگلیس‌ها بر هند تسلط پیدا بکنند، هند یک تمدن پیشرفته، نسبت به آن زمان، داشت؛ حتی صنعت پیشرفته داشت، محصولات پیشرفته داشت؛ انگلیس‌ها وارد شدند، حاکمیت آن کشور بزرگ و پهناور را به دست گرفتند و آن را به عقب برگرداندند، برای اینکه خودشان رشد کنند. دولت کوچک و دورافتاده انگلیس بر اثر غارت منابع یک کشور بزرگی مثل هند به قدرت رسید؛ آن کشور را به خاک سیاه نشاندند. این استعمار است، این حاکمیت شهوت و غضب است.»

امروز کشورها با احتیاط با مسئله ورود زبان‌های بیگانه به مرزهایشان برخورد می‌کنند و مراقب هستند که زبان‌های بیگانه در سرزمین مادری‌شان رایج نشود. مثلاً در کانادا، علی‌رغم اینکه این کشور در قاره آمریکا قرار دارد، از زبان محلی خودشان که فرانسوی است مراقبت می‌کنند. امروز برخی افراد برای برقراری رابطه با دنیای بیرون به راحتی زمینه استقرار و استفاده از زبان بیگانه دوم را فراهم می‌کنند که این امر ناشی از نظام فکری منحرفی است که تحت تأثیرش قرار گرفته‌اند. اگر مقداری خوش‌بینانه به موضوع نگاه کنیم، این نوع رفتار ناشی از ساده لوحی زیاد است که از زبان بیگانه به عنوان ابزار پیشرفت استفاده کنیم. ورود یک زبان و اصرار بر اینکه زبان دوم کشور زبان انگلیسی باشد، در واقع قرار گرفتن در مسیر جریان فکری و فرهنگی بیگانگان است.

ما نگران هستیم که بچه‌های ما بدون اینکه به زبان به عنوان ابزار نگاه کنند، به زبان‌های بیگانه اصالت داده و محتوای زبان‌ها را به عنوان گفتمان فرهنگی آن کشورها قبول کنند. محتوای کتاب‌های زبان انگلیسی و عکس‌هایی که در این کتاب‌ها کار می‌شود، حاکی از محتوای فرهنگی است که به کشور ما راه یافته است.

زبان چاقوی جراحی نیست که به عنوان جراحی مهربان آن را به دست گرفته و جراحی را به نفع بهبود بیمار انجام دهیم. زبان همان تیغی است که ذائقه‌های کشور ما را عوض کرده و ذائقه‌های جدید را برنامه‌ریزی می‌کند. لازم است جوانان و نوجوانان بر زبان فارسی تسلط داشته باشند. این تسلط موجب پیوند ملت‌ها با تاریخ و ارزش‌هایشان خواهد شد.

زبان امری کاملاً فرهنگی است؛ آموزش زبان‌های بیگانه به معنای ورود به عرصه پذیرش فرهنگ از طرف مقابل است و بدون داشتن برنامه در این عرصه نمی‌توان به نتیجه رسید. برخی با طرح این مسئله باب مراودات را خصوصاً در فضاهای آموزشی با فرهنگ بیگانه که فاصله‌های عمیقی با ما دارد، باز می‌کنند. مراکز فرهنگی کشورهای مختلف که زمینه استعمار و نفوذ فرهنگی را به کشور باز می‌کنند، از راه آموختن زبان وارد می‌شوند.

*منتخب مردم مشهد در مجلس دهم و عضو کمیسیون فرهنگی مجلس