«نماینده»؛ محمدصالح جوکار*/ حکام خیره‌سر آل‌سعود از بار مسئولیت‌هایشان در برگزاری مراسم حج به‌ویژه تأمین امنیت حجاج شانه خالی می‌کنند. اینکه حکام آل‌سعود رفتارهای تحقیرآمیز نسبت به حجاج انجام دهند و امنیت لازم را تأمین نکنند برای هیچ‌کس قابل‌قبول نیست. مسلماً اگر برخوردهای آنان با حجاج شایسته نباشد تلاش مسئولان ایران برای انجام این عمل عبادی و دینی مهم ضرورتی ندارد.
اگر در هفته‌های آینده نیز روال سیاست فعلی‌شان ادامه پیدا کند و حکام آل‌سعود کماکان به دنبال شانه خالی کردن از مسئولیت‌هایشان باشند لازم است همان تدبیر رهبری مبنی بر تشکیل کمیته بررسی با حضور کشورهای اسلامی تشکیل شود و وضعیت سامان یابد. مناسک حج باید به‌گونه‌ای صورت بگیرد که شأن همه مسلمانان جهان و کشورهای اسلامی حفظ شود؛ البته این رویکرد به دیپلماسی محکم و فعال نیاز دارد که متأسفانه هنوز چنین چیزی در بین کشورهای اسلامی دیده نمی‌شود.
بر همین اساس مسئولان ایرانی نیز نباید زیر بار شرایط جدید عربستان در صدور ویزا بروند. باید با اتخاذ مواضع محکم به دنبال مدیریت صحیح حج باشیم، به نظر می‌رسد اگر سایر کشورها نیز به این جمع‌بندی برسند که حکام آل‌سعود نمی‌توانند به‌خوبی حج را مدیریت کنند، لازم است شورایی از کشورهای مختلف اسلامی حداقل به نظارت بر مدیریت حج بپردازند و در این راه با یکدیگر هماهنگ، هم‌کلام و یک‌صدا باشند.
اینکه برخی از کشورهای اسلامی از رژیم آل‌سعود حمایت کرده‌اند راهگشای این مسیر نیست، ازاین‌رو باید یک‌صدایی بین کشورهای اسلامی در باب لزوم مدیریت صحیح حج به وجود آید؛ این مسیر روشی است که ایران می‌تواند از طریق دیپلماسی آن را به‌خوبی مدیریت کند، فراموش نکنیم که ایران بیشترین آسیب را از آل‌سعود دیده است.
سال گذشته یکی از تلخ‌ترین سال‌ها در برگزاری حج برای ایران بود. ابتدای سال اتفاق بدی که در فرودگاه جده افتاده و به دو نوجوان ایرانی تعرض شده بود بازتاب زیادی در رسانه‌ها و مسئولین و افکار عمومی مردم نسبت به آل‌سعود پیدا کرد. البته رفتار غیراخلاقی مأموران آل‌سعود مسبوق به سابقه بود. کافیست کمی جستجو کنیم تا ببینیم به افرادی که زائر خانه خدا بودند در آنجا اتهاماتی زده‌شده و حتی به اعدام آنها منجر شده است.
هر چند سعودی‌ها دلایل رفتارشان را بیشتر ناشی از اختلاف مذهب می‌دانند، اما بعد از پیروزی انقلاب اسلامی بیشتر شاهد بی‌احترامی به زوار ایرانی بودیم و در سال‌های مختلف، هم در حج تمتع و هم در عمره شاهد برخی اتفاقات ناخوشایند بودیم. در بیت‌الله‌الحرام یا در حرم پیامبر (ص) اهانت‌هایی به شیعیان و ایرانیان می‌شود، هتک حرمت افرادی با لباس مقدس روحانیت و امثال‌ذلک قابل‌گذشت نیست.
حادثه سقوط جرثقیل و مهم‌تر از همه فاجعه منا که خانواده‌های زیادی را داغدار کرد لطمه بزرگی به آینده و سرنوشت حج وارد کرد و این بی‌اعتمادی فراگیری که در بین مردم وجود دارد به این راحتی قابل جبران نخواهد بود.
به هر صورت امروز مدیریت حرمین شریفین در اختیار آل‌سعود است. معتقدم این مدیریت نقیصه‌های زیادی دارد؛ خدمات خوبی که به زائرین ارائه نمی‌کنند؛ در قبالش بی‌احترامی‌ها هم دیگر قابل‌قبول نیست. مکه قبله همه مسلمان قرارگرفته و به نظر می‌رسد همه کشورهای اسلامی باید سهیم بشوند در مدیریت صحیح حج؛ و تا این مدیریت اسلامی نشود شاهد این رفتار‌ها در آینده خواهیم بود.
همه می‌دانند که تشرف به حج عمره جزء اعمال مستحب است و شرایطش همانند حج واجب نیست. سؤال اساسی مطرح شده این است که چرا ما باید در جایی که به مردم کشور و به هویت ملی ما بی‌احترامی می‌شود همچنان این مسیر را ادامه دهیم؟ البته ما توقف فرایند حج را نمی‌خواهیم ولی تا این منش، رفتار و فعالیت‌های غیرقانونی سعودی‌ها ادامه داشته باشد و بخواهند به ملت ما بی‌احترامی کنند ادامه این وضعیت را هم صلاح نمی‌دانیم.
امروز زمان مناسبی است که ما در پاسخ به شیطنت‌های گذشته‌شان یک درس جدی به حکام آل‌سعود بدهیم. آنها نیز باید متوجه شوند که ما بی‌احترامی را به‌هیچ‌عنوان قبول نمی‌کنیم. باید ببینیم از این به بعد چه برخوردی می‌کنند، سیاسی کار می‌کنند یا جدی و با حسن‌نیت برخورد خواهند کرد؛ اما آنچه مسلم است تا عربستان از مردم ما عذرخواهی نکند ادامه دادن عمره به صلاح نیست.
نکته مهم دیگری نیز در مورد عربستان وجود دارد و آن این است که در بحث‌های سیاسی منطقه‌ای، دولت عربستان حامی تروریست‌ها است؛ این سؤال مهم وجود دارد که منابع این حمایت‌ها از کجا تأمین می‌شود؟ یقیناً بخشی از این منابع مربوط به همین هزینه‌هایی است که در حج عمره صورت می‌گیرد. ما ازیک‌طرف از جیب خودمان هزینه کنیم و از سوی دیگر این منابع علیه خود ما به کار گرفته شود! ما بایستی در این خصوص محاسبات دقیقی داشته باشیم و یک تصمیم جدی بگیریم؛ تا دیگر در آینده شاهد بی‌احترامی به ملت نباشیم. بحث، بحث حیثیت است.
*نماینده مردم یزد و عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس
نظر شما