به گزارش «نماینده»؛ تنزل طولانی مدت قیمت نفت تحت تأثیر تحولات سیاسی منطقه و نیز لج‌بازی­های عربستان سعودی به زیر ۴۰ دلار، کشورهای تولید کننده نفت را برآن داشت تا برای تثبیت میزان تولید روزانه خود وارد مذاکره شوند؛ در همین راستا هفته گذشته دوحه میزبان ۱۲ وزیر نفت کشورهای عضو سازمان اوپک و نیز ۶ کشور تولید کننده غیر عضو بود. نشستی که قرار بود باعث ایجاد رویه در بین کشورهای تولید کننده شود اما اصرار عربستان سعودی بر تعمیم محدودیت­های تولیدی به ایران به شکست کامل این نشست منجر شد.

رویارویی عربستان سعودی و ایران در سال­های اخیر به حوزه­های مختلف گسترش یافته است. همکاری و همراهی سعودی­ها با محور طرفدار تحریم ایران در سال­های پیش از مذاکرات هسته‌ای، تلاش­های قابل توجه در برای برهم زدن ثبات و تجهیز معارضان در سوریه و نهایتاً جدال بر سر قیمت نفت در دوران پسابرجام، از نمونه­ زمینه­هایی است كه حامل رقابت دو کشور بوده است. کادر جدید حاکمیت سعودی­ها با محوریت «ملک سلمان» و فرزند او «محمد بن سلمان» (وزیر دفاع و معاون ولیعهد) در این مدت ثابت کرده‌اند که برای مقابله با ایران حتی از همکاری آشکار و علنی با رژیم صهیونیستی نیز ابایی ندارند. در حالی که منطقه به شدت درگیر بحران تکفیری­هاست و به همین بهانه حضور نیروهای نظامی بیگانه در خاورمیانه توجیه می‌شود، سعودی­ها در اندیشه کسب منافع بیشتر به بهای از میان رفتن دیگر کشورهای اسلامی هستند.

سعودی­ها همواره مدعی بودند که هیچ­گاه از چاه­های نفت خود به عنوان ابزار دیپلماسی استفاده نمی­کنند اما در عمل نشان داده‌اند که هیچ وقت این ادعا به واقعیت مبدل نشده است. اکنون رسانه­های مستقل جهان نیز کاملاً آگاهند که استراتژی این کشور در زمینه تولید و فروش نفت تحمیل الگوی متناسب با منافع خود به بهای زیان دیدن همه کشورهای دیگر است. روزنامه مستقل «رأی الیوم» چاپ لندن، در این خصوص نوشت: «عربستان در نشست نفتی دوحه طعم تلخ شكست را تجربه كرد.» قدرت‌های بزرگ و متوسط منطقه وقتی مشاهده می‌كنند كه مواضع عربستان با منافع‌شان در تضاد است، در گفتن كلمه «نه» به خود شك و تردید راه نمی‌دهند. از سوی دیگر پایگاه تحلیلی «بلومبرگ» نیز با اشاره به سیاست منفعت‌طلبانه عربستان روز دوشنبه در تحلیلی از نشست دوحه اعلام کرد که اکثر وزرای شرکت کننده در این نشست، آن را جلسه‌ای سیاسی دانستند نه اقتصادی.

در حالی که طبق توافقات پیشین میان روسیه و عربستان سعودی قرار بود ایران از این فریز در میزان تولید مستثنی باشد، نمایندگان کشورهای مختلف دریافتند که موضع عربستان سعودی تحمیل مفاد این جلسه به ایران و گنجانده شدن نام ایران در فهرست کشورهایی است که قرار است تا اطلاع ثانوی میزان تولید خود را راکد نگه­دارند. رأی الیوم در ادامه گزارش خود می­نویسد: «سعودی­ها حتی به این میزان نیز راضی نشده و اعلام کرده بودند که به‌جز ایران دیگر کشورهای تولید کننده نفت که وزیر نفت خود را به نشست دوحه اعزام کرده‌اند، باید این سیاست را بپذیرند و هر کشور از بخشی از سهم تولیدی خود به نفع بقیه صرف­نظر نماید.» البته همانطور که «ریچارد آرنسون» در این زمینه می­نویسد: «تنها صورت مسئله این چنین به نظر می­رسد که قرار است هر کشور از بخشی از سهم تولیدی خود به نفع منافع جمع صرف‌نظر کند، در واقع چنانچه هرکشوری این سیاست را بپذیرد نه در راستای منافع همه کشور­های تولید کننده که در مسیر ریختن هرچه بیشتر دلار­های نفتی به جیب سعودی­ها حرکت کرده است. زیرا این عربستان سعودی است که از ماه­ها پیش با افزایش شدید میزان تولید خود در بازار جهانی نفت فزونی عرضه ایجاد کرد و باعث شد بهای نفت اوپک از نوسان میان ۱۱۰ تا ۱۳۰ دلار به زیر ۴۰ دلار افت کند.»

از سوی دیگر شاهزاده محمد بن سلمان جانشین ولیعهد که با حفظ سمت رئیس كمیته اقتصادی عربستان سعودی نیز هست در گفت‌وگو با خبرگزاری بلومبرگ تهدید كرد كه اگر نشست دوحه به توافق دست نیابد یا ایران به این توافق پایبند نماند، عربستان میزان تولید نفت خود را یك یا دو میلیون بشكه در روز افزایش خواهد داد. اگر او تهدید خود را عملی كند در آن صورت قیمت نفت به كمتر از ۲۰ دلار در هر بشكه و چه بسا كمتر از آن خواهد رسید. اگرچه این تهدید چندان قابلیت اجرایی شدن ندارد و بیشتر شبیه به یک بلوف سیاسی است که منافع عربستان را نیز به شدت به خطر می­اندازد، اما عربستان پیش­تر نیز با افزایش میزان تولیدات خود ( از یک­سو برای از کورس خارج کردن نفت شل آمریکا و از سوی دیگر برای مقابله با محور ایرانی – روسی) تن به این زیان داده است و حاضر شده به خود و كشورهای حوزه خلیج بیش از ۳۷۰ میلیارد دلار زیان وارد سازد. از سوی دیگر اما از آنجا که طرف­های توافق هسته­ای لغو تحریم­های نفتی ایران را وعده داده و این توافق دارای ضمانت اجرای بین­المللی است قطعاً تلاش­های عربستان برای تحمیل سقف تولید فعلی به ایران نمی­تواند مقبولیت بین­المللی پیدا کند.

لج­بازی سعودی­ها در مقابله با ایران اکنون بیش از پیش نمایان شده و به روشنی پیداست که از منظر رقیب سعودی تداوم یافتن بهای پایین نفت باعث می­شود ایران نتواند از همپیمانان خود در منطقه – و به ویژه سوریه – به طور مناسبی دفاع کند و این امر به سیادت معارضان مورد حمایت ریاض در مذاکرات صلح خواهد انجامید. اکنون برای عربستان سعودی نه حضور نیروهای فرامنطقه­ ای خط قرمز است و نه فعالیت آزادانه تروریست­های تکفیری و نه حتی تقویت شدن رژیم اشغالگر قدس از قِبَل تداوم بی­ثباتی در کشورهای اسلامی، بلکه کادر جدید حاکمیتی این کشور رقابت متوازن با ایران را به یک بازی با حاصل جمع صفر مبدل کرده است و هر­گونه پیروزی و موفقیت ایران را شکست خود تلقی می­کند و به هیچ روی حاضر به تعریف منافع هم­راستا برای دو کشور نیست. این در حالی است که شرایط فعلی این کشور چشم­انداز چندان موفقی را برای دامن زدن به این رقابت ترسیم نمی­کند؛ از یک­سو تنزل خودخواسته و علی الدوام قیمت نفت در یک­ساله اخیر باعث شده این کشور دچار کسری بودجه شود و در نتیجه به افزایش ۵۰ درصدی قیمت حامل­های انرژی روی بیاورد از سوی دیگر و در زمینه سیاست منطقه­ای نیز با وجود حمایت ۵ ساله از بی‌ثباتی در سوریه و عراق و همچنین درگیری مستقیم نظامی در یمن به هیچ یک از اهداف استراتژیک خود دست نیافته است. به نظر می­رسد استراتژیست­های کلان این کشور باید هشدار­های ناظران بین­المللی را جدّی بگیرند و در سیاست­های کلان پادشاهی سعودی تجدید­نظر اساسي کنند.