هفته نامه «نماینده»- فایننشال تایمز نوشت: با برداشته شدن تحریم‌های نفتی ایران در راستای اجرای توافق هسته‌ای، این کشور با قدرت‌های جهانی، حالا دیگر ایران می‌تواند برنامة صادرات نفت خود به کشورهای اروپایی و همچنین دیگر کشورهای دنیا را دوباره از سر بگیرد. از زمان برداشته شدن تحریم‌ها، ایران برنامه‌ریزی کرده است که میزان کمی از نفت خود را به اروپا بفروشد و تعداد محدودی از بشکه‌های نفت ایران به شرکت «سپسا اسپانیا» و شرکت روسی– فرانسوی «لیتاسکو» فرستاده می‌شود. تا نیمة ماه آوریل سال جاری میلادی تنها ۸ تانکر نفت از جزیرة خارک به اروپا صادر شده است و ۱۲ میلیون بشکه نیز از قبل برای فروش به اروپا رزرو شده بود.

با وجود برنامه‌های گستردة ایران برای فروش بیشتر نفت، نفت‌کش‌های ایرانی که نفت ایران را حمل می‌کنند، از ورود به بنادر عربستان سعودی و بحرین منع شده‌اند. این ممنوعیت یکی از اقداماتی است که عربستان سعودی برای مقابله با نفوذ ایران و افزایش درآمد نفتی این کشور در پیش گرفته است. یکی از حلقه‌های شرکت‌های عربی نفتی و شرکت‌های بیمه‌ای که نفت‌کش‌ها را بیمه می‌کنند، این اقدام از ماه فوریه سال جاری (بهمن‌ماه سال ۹۴) به اجرا گذاشته شده است. این هشدار که به سایر شرکت‌ها و بنادر کشورهای عربی منطقه نیز منتقل‌شده، نفت‌کش‌هایی که برای انتقال نفت به یکی از بنادر سه‌گانة ایران وارد می‌شوند، برای وارد شدن به آب‌های عربستان سعودی و بحرین باید مجوز دریافت کنند. این پیام به دیگر کارگزاران نفتی منطقه و معامله‌گران نفتی نیز ارسال‌شده است. مدیران عامل شرکت‌های نفتی ایرانی از گسترش این پیام در بازار نفت ابراز نگرانی کرده و عنوان کرده‌اند که این کار مشکلاتی را برای فروش نفت به وجود می‌آورد. با این‌حال شرکت نفتی «آرامکو» عربستان سعودی و شرکت ملی کشتی‌رانی عربستان سعودی (بحری) از اظهارنظر دراین‌باره خودداری کرده‌اند. یکی دیگر از مشکلاتی که برای فروش نفت ایران در دوران بعد از اجرایی شدن برجام و برداشته شدن تحریم‌ها به وجود آمده، مشکل دسترسی دوباره به تانک‌های ذخیرة نفت در نزدیکی مرزهای مصر در ساحل دریای مدیترانه است که بخشی از آن متعلق به عربستان سعودی است.

انجمن تانکر نفت «اینترتانکو» و دیگر شرکت‌های سهیم در این صنعت بیان کرده‌اند که هشدار رسمی‌ای از عربستان سعودی در مورد معامله با ایران دریافت نکرده‌اند اما بسیاری از این شرکت‌ها هنوز هم اطمینان ندارند که می‌توانند با ایران وارد معامله شوند یا نه. مسئول یکی از این شرکت‌های حمل‌ونقل به فایننشال تایمز گفته است: «کار کردن با ایران ریسک‌های خاص خود را دارد و برخی خطرات نادیده در این بازار وجود دارد و هیچ‌کس نمی‌خواهد رابطة خود با عربستان را تیره‌وتار سازد.» تجزیه‌وتحلیل داده‌های دریایی نشان می‌دهد که از ابتدای سال جاری میلادی، میزان نفتی که در سواحل ایران ذخیره شده است، افزایشی ۱۰ درصدی داشته است و در حال حاضر به بیش از ۵۰ میلیون بشکه رسیده است.

تنش‌های دیپلماتیک بین ایران و عربستان سعودی که در طول جنگ خونین سوریه افزایش نیز پیداکرده است، به نظر می‌رسد قرار است بر روی بازار نفت نیز تأثیر بگذارد. ایران و عربستان هرکدام سعی دارند سهم بیشتری در بازار نفت داشته باشند که این روزها به دلیل کاهش قیمت آن با نوساناتی نیز روبه‌رو است و مشکلاتی را برای صادرکنندگان نفت به وجود آورده است. اکثر تولیدکنندگان نفت طرح‌هایی برای فریز کردن خروجی خود جلسه‌ای را در روز هفدهم آوریل برگزار کردند. این اولین جلسه برای محدود کردن تولیدات نفتی در طی ماه‌های اخیر بود چراکه بسیاری از كشورهای صادرکننده نفت، این روزها با مشکلات کسری بودجه دست در گریبان هستند. اما هفته گذشته «محمدبن سلمان»، ولیعهد سعودی اعلام کرد که این کشور تولیدات نفتی خود را محدود نمی‌کند مگر اینکه ایران نیز به این حرکت بپیوندد. ایران با این‌حال اعلام کرده است که قصد دارد میزان فروش نفت خود را به دوران قبل از تحریم‌ها برگرداند و این به معنای افزایش تولید نفت این کشور است. بخشی از مشکل ایران برای صادرات نفتش به اروپا عدم دسترسی این کشور به تسهیلاتی است که کمپانی «عرب پترولیوم پایپ لاین» و یا همان «SUMED» فراهم کرده است. قبل از اعمال تحریم‌ها، ایران نفت خود را از طریق خطوط نفتی این شرکت، از دریای سرخ به مدیترانه منتقل می‌کرد. ۵۰ درصد سهام این شرکت متعلق به مصر بوده و ۴۵ درصد دیگر از این سهام نیز به کشورهای عرب حوزة خلیج‌فارس، یعنی عربستان سعودی، کویت و امارات تعلق دارد.

برخی از معامله‌گران نفتی بر این عقیده‌اند که عربستان سعودی تلاش دارد از دسترسی ایران به تسهیلات این شرکت جلوگیری کند و برخی دیگر نیز بر این عقیده‌اند که این شرکت در حال آماده شدن برای مراحل اجرای تحریم‌های جدید عربی علیه ایران است. بااین‌حال مسئولان شرکت «SUMED» دراین‌باره حاضر به گفت‌وگو با خبرنگار فایننشال تایمز نشدند. ایران در حالی دومین تولیدکنندة نفت اوپک است که تولیدش در سال گذشته به ۱.۱ میلیون بشکه در روز کاهش پیداکرده و به ۵۰ درصد سطح تولیدش در زمان قبل از تحریم‌ها رسیده است. بخشی از مشکلات ایران در صادرات نفت بااین‌حال به تخفیف‌هایی که در زمان تحریم‌ها به مشتریانش ارائه می‌داد برمی‌گردد و بخش دیگر این مشکلات به دلیل عدم دسترسی ایران به بازارهای پولی و سیستم بانکی بین‌المللی و همچنین سیستم مبادله با دلار بازمی‌گردد. همة اینها در شرایطی می‌تواند برای صادرات نفت ایران خطرناک شود که بدانیم عربستان سعودی برنامه‌های مهمی برای جلوگیری از فروش نفت ایران در سر دارد. این بازی تا مدت‌ها ادامه خواهد داشت.